مجاورت منطقه مکران با آب‌های آزاد بین‌المللی در سرتاسر مرز جنوبی، همسایگی مستقیم با کشورهای پاکستان و افغانستان و به طور غیرمستقیم با کشورهای آسیای مرکزی( از طریق ترکمنستان)، یک راه غیرقابل چشم پوشی برای دسترسی به دریاهای آزاد و تردد آسان کشتی های تجاری نسبت به تنگه هرمز و منطقه خلیج فارس محسوب می‌شود.
همچنبن این سواحل در جنوب شرق کشور به لحاظ جایگاه نظامی می‌تواند در اتخاذ استراتژی‌های فرامنطقه‌ای برای ایران تعیین کننده باشد و توان تحرک میان آب‌های اقیانوسی را به نیروی دریایی ببخشد. این به معنای گسترش حوزه عملیات نظامی ایران، فراتر از حوضچه خلیج فارس و امکان تبدیل آن به یک قدرت دریایی استراتژیک است.
اما این منطقه ساحلی واقع در سواحل شرقی ایران از بندر جاسک تا بندر چابهار، در زمره یکی از کم‌توسعه یافته‌ترین مناطق کشور بوده که دولت دوازدهم همسو با برنامه کلان توسعه سواحل مکران، یکی از ماموریت‌های یازده‌گانه اصلی وزارت نفت را تحت عنوان توسعه بندر جاسک مشخص کرده است.
یکی از برنامه های وزارت نفت به منظور توسعه مکران و استفاده از فرصتهای آن در طرح های وزارت نفت، احداث خط لوله گوره به جاسک برای انتقال نفت خام سبک و سنگین کشور و با هدف تنوع بخشی به راههای صادرات نفت بوده است.
اقدامات طرح ساخت خط لوله گوره- جاسک شامل مطالعات طراحی بنیادی و امکان سنجی آن در اواخرسال 94 و نیز اقدامات عملی طراحی بنیادی آن در ابتدای سال 95 شروع شد.
این اقدامات در سال 96 به پایان رسید.
کارفرمای اصلی طرح شرکت مهندسی و توسعه نفت (از مجموعه شرکت ملی نفت ایران) و مدیریت طرح بر عهده شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران (از مجموعه شرکت ملی پالایش و پخش) است.
گفتنی است سرمایه لازم برای اجرای کل این طرح2 میلیارد دلار برآورد و از صندوق توسعه ملی تامین شده و هم اکنون اعتبار آن تخصیص یافته است؛ همچنین منابع به صورت ارزی بوده و از طریق ال سی پرداخت خواهد شد.
پیش از این رئیس جمهوری درباره طرح های ملی گفته بود: سرمایه لازم برای اجرای طرح های ملی می تواند از منابع صندوق توسعه ملی تامین شود.
مرتضی کرمی، قائم مقام مدیریت طرح خط لوله گوره-جاسک از شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت ایران در این باره گفت: پس از انجام مطالعه جامع و جانمایی طرح، هم اکنون مسیر این خط لوله به طول 1000 کیلومتر خط 42 اینچ با ایستگاه های بین راهی آن نهایی شده است.
وی با بیان اینکه این طرح به عنوان یک طرح استراتژیک و ملی محسوب می شود، افزود: پروژه انتقال نفت از گوره به جاسک یک بسته کامل شامل پروژه های ساخت یک خط لوله و 8 ایستگاه در مسیر آن، ساخت 20 مخزن به ظرفیت 10 میلیون بشکه و ساخت تاسیسات دریایی برای صادرات نفت خام می شود.
به گفته مهندس کرمی 5 ایستگاه از این تعداد تلمبه خانه تقویت فشار، دو ایستگاه توپکرانی و یک ایستگاه پایانه به منظور اندازه گیری میزان نفت انتقالی است.
وی درباره ساخت 20 مخزن ذخیره سازی این طرح توضیح داد: پیمانکار این طرح پس از انجام مراحل مناقصه، انتخاب شده و قرار است این پروژه به صورت B.O.T انجام شود؛ به اینگونه که سرمایه گذار برای طرح انتخاب و پس ازاحداث آن در طی یک دوره سه ساله، به مدت 15 سال این مخازن به شرکت ملی نفت اجاره داده شود.
به گفته مهندس کرمی مالکیت مخازن پس از 15 سال بدون هزینه به شرکت ملی نفت ایران منتقل خواهد شد.
وی گفت: پروژه احداث خط لوله انتقال نفت خام از گوره به جاسک و تاسیسات دریایی آن در مقصد طرح به صورت E.P.C انجام خواهد شد و تنها قرارداد ساخت مخازن به صورت B.O.T و با سرمایه گذاری بخش خصوصی انجام خواهد شد.
قائم مقام مدیریت طرح همچنین افزود: خط لوله گوره به جاسک به طول 1000 کیلومتر به 4 گستره تقسیم می شود که این تقسیم بندی بر اساس شرایط جغرافیایی مسیر و صعوبت کار بوده و مسافتها یکسان نیست.
به گفته مهندس کرمی این 4 گستره به طول مسیرهای 134، 157، 305 و 397 کیلومتر است که هر بخش به یک پیمانکار مجزا و در قالب قرارداد E.P.C واگذار می شود.
وی اظهار کرد: همچنین ساخت 8 ایستگاه به طور کامل به یک پیمانکار در قالب قرارداد E.P.C واگذار خواهد شد.
کرمی افزود: مناقصه احداث خط لوله در گستره یک شروع، ارزیابی کیفی شرکت کنندگان در مناقصه انجام شده، در ماه جاری پیشنهادات فنی و مالی مناقصه گران دریافت و در نهایت با برنده مناقصه، قرارداد EPC منعقد خواهد شد.
وی همچنین درباره عملیات اجرایی خط لوله اظهار کرد: مسیر خط لوله مشخص و به منظور تحصیل زمین های آن، کمیته ویژه ای تشکیل شده است.
قائم مقام مدیریت طرح با بیان اینکه مسیر این خط لوله از 3 استان بوشهر، فارس و هرمزگان عبور می کند، گفت: کمیته مزبور با ادارات مرتبط، نظیر؛ سازمان منابع طبیعی، سازمان جنگل ها و مراتع، راه و شهرسازی، دادگستری ها، استانداری ها، و ... هماهنگی های لازم برای تحصیل اراضی را انجام داده و البته هنوز تملیکی صورت نگرفته است.
کرمی ادامه داد: همچنین در پروژه ساخت خط لوله قرار است تمام لوله های مورد نیاز مسیر اصلی از داخل تامین شود که همین امر به تامین حدود 50 درصد از کل کالای پروژه تا کنون از داخل منجر می شود که بطور قطع با برگزاری بقیه مناقصات طرح، این میزان افزایش خواهد یافت.
وی با تاکید بر اینکه تلاش ما بر این است در سال حمایت از کالای ایرانی تا آنجا که می توانیم از ساخت داخل در تامین تجهیزات مورد نیاز طرح بهره ببریم افزود: در صورت ورود شرکتهای خارجی به این طرح نیز یکی از شروط ما استفاده از توان داخل خواهد بود.
کرمی مدت زمان مصوب طرح از زمان آغاز را 54 ماه عنوان کرد و افزود: البته بنا دلایلی، تمهیداتی پیش بینی شده که بخشی از این طرح درسال 99 آماده بهره برداری شود.
وی در خاتمه درباره بخش نهایی پروژه و تاسیسات دریایی آن توضیح داد: تاسیسات دریایی این پروژه شامل سه گوی شناور می شود که در دریا مستقر می شود و از طریق 3خط لوله زیر دریا هر کدام به طول 6تقریبی کیلومتر به تأسیسات ساحل متصل می شود.
او افزود: کشتی ها به گوی های شناورمتصل شده و می توانند عملیات بارگیری نفت خام را به این روش انجام دهند.
کرمی مزایای این طرح نسبت به اسکله های بارگیری نفت خام، به صرفه بودن آن، انعطاف پذیری گوی ها، خرید و نصب آسان و زمان کوتاه اجرای آن عنوان کرد.
به طور کلی می توان گفت طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک علاوه بر مزایایی که در ابتدای مطلب عنوان شد منجر به تنوع بخشی در صادرات نفت خام کشور و توسعه منطقه خواهد شد.