به گزارش نفتون، به دلیل رقابت فشرده‌ای که در سطح جهان برای کسب سهم بیشتری از تجارت جهانی وجود دارد، تمامی‌کشورها خصوصا کشورهای توسعه یافته و در حال گذار تلاش می کنند تا رشد تولید ناخالص داخلی و یا ارزش افزوده بخش‌ها را حتی الامکان از طریق بهبود ساختارها تامین کنند.
به عبارت روشن تر، به جای‌اینکه تعداد نیروی انسانی خود را افزایش دهند تلاش می‌کنند تا با اجرای برنامه‌های آموزشی کوتاه مدت تخصصی، سطح مهارت شاغلان را افزایش دهند و یا بجای‌ایجاد ظرفیت‌های جدید، ظرفیت‌های موجود را به آخرین فن آوری‌های نوین مجهز کنند.بنابراین در عصر حاضر دستیابی به رشد اقتصادی از طریق ارتقای بهره وری از مهمترین اهداف اقتصادی کشورها به شمار می‌آید. ارتقای بهره وری با استفاده بهینه از عوامل تولید حاصل کنند و در نیل به رشد اقتصادی مستمر و توسعه پایدار نقش مهمی‌را‌ایفا می کند.
اما واقعیت تلخی که اقتصاد ایران همواره از آن رنج می برد پایین بودن نرخ بهره‌وری است و عوامل مختلفی از جمله ناکارآمدی عوامل انسانی از یک سو و اتلاف و اسراف سرمایه‌ها و از سوی دیگر اختصاص غیربهینه منابع این مشکل را تشدید می‌کند و شاید بتوان یکی از خلأهای موجود در زمینه بهره‌وری را نبود متولی مشخص و فضای غیررقابتی اقتصادی دانست.
طبیعتاً مسایل کلان اقتصاد ایران فراوانند، ولی بیماری اقتصاد کشور را می‌توان با ترمیم سلول‌های آن، جان تازه‌ای بخشید. در واقع، لازم است به مسایل خُرد اقتصاد کشور در سطح بنگاه‌ها و شرکتها توجه بیشتری شود، زیرا بهره‌وری اقتصاد ایران ناچیز است و یکی از ریشه‌های بیماری اقتصاد ایران، همین ویروس بی‌بهره‌وری است. بی گمان رشد اقتصادی پایدار کشورها در گرو رشد و ارتقای بهره وری در تمام سطوح است. در دنیای رقابتی امروز، بهبود بهره وری مهم ترین استراتژی و هدف سازمان ها و بنگاه ها تلقی می شود.
رشد اقتصادی کشور باید از طریق بهر ه وری تامین شود و رشدی که در آن سهم بهر ه وری پایین است، رشد پایداری نخواهد بود. به عقیده کارشناسان و تحلیل گران اقتصادی و نماینده مردم در خانه ملت علاوه براینکه نقش مدیران دربهره وری بسیار کلیدی است.اما داشتن وجدان کار مفید و موثر در افراد و داشتن برخی تکنیک ها و قواعد می تواند به عنوان عواملی کمک کننده در افزایش بهره وری باشد.
زمانیان دهکردی :تعریف جامع و دقیقی از کار و بهره وری نداریم
سید سعید زمانیان دهکردی عضو کمیسیون برنامه،بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری خانه ملت نبود توجه به زیر ساخت ها،تقسیم کار ،استفاده نکردن از ابزارهای مناسب،افراد متخصص و مدیران توانمند و اثرگذار در بخش های مختلف اقتصادی و تولیدی را از دلایل کاهش نرخ بهره وری برشمرد.
نماینده مردم شهر کرد درمجلس ادامه داد: وقتی نیروی انسانی در بخش مدیریت در جایگاه خود قرارنداشته باشد ،تخصص کافی و برنامه ریزی ، ساماندهی ،کنترل و نظارت دقیقی را نمی تواند بر امور زیر مجموعه خود داشته باشد و قطعا بهره وری نیز پایین خواهد آمد.
وی افزود : متاسفانه در چند سال اخیر در بسیاری از امور مدیریت ها براساس تخصص نبوده و ابزار ها مانند کامپیوتر و بعضی وسایل دیگر که می تواند اثرگذاری مناسبی در سرعت ، دقت و بالا بردن راندمان کار باشد فقط به عنوان یک دکور در اتاق ها قرار گرفته و این امر باعث شده که شاهد افزایش نرخ بهره وری نباشیم .
عضو کمیسیون برنامه ،بودجه و محاسبات مجلس از دیگر دلایل کاهش نرخ بهره وری را استفاده از روش های سنتی عنوان کرد و گفت: تکنولوژی روز دنیا که می تواند در بسیاری از فعالیت های اقتصادی تاثیرگذار باشد نتوانسته جایگزین روش های سنتی شود و این امر باعث شده است که در بسیاری از جاها هدر رفت نیرو،زمان ،سرمایه و غیره داشته باشیم و از سوی دیگر نبود سازماندهی مناسب و نظارت دقیق همه این عوامل کاهش نرخ بهره وری را در کشور رقم زده است.
زمانیان دهکردی با بیان اینکه تعریف جامع و دقیقی از کار و بهره وری نداریم تصریح کرد:اهداف ما در بسیاری از مسائل اقتصادی و تولیدی مشخص نیست و به یک روزمرگی رسیده ایم که این باعث شده نرخ بهره وری در چند سال اخیر بسیار پایین باشد.
نماینده مردم شهرکرد در مجلس تصریح کرد:استفاده از نیروهای متخصص ،ابزارهای مناسب می تواند راندمان کاررا بالاببرد و آموزش و فرهنگ سازی در ارتباط با بحث بهره وری می توان شاهد رشد نرخ بهره وری در کشور بود.
موسوی لارگانی :خودتحریمی و سوء مدیریت دلیل کاهش نرخ بهره وری
سید ناصر موسوی لارگانی، عضوکمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری خانه ملت با تشریح دلایل کاهش نرخ بهره وری در کشور گفت:شاید بتوان یکی از دلایل اصلی کاهش نرخ بهره وری در کشور را همراه نبودن بانک ها با صنعتگران و تولید کنندگان عنوان کرد چرا که با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری و وجود مصوباتی بر عدم بنگاه داری بانک ها همچنان شاهد این هستیم که بانک ها به بنگاه داری و تجارت بیشتر اهمیت می دهند و رسالت اصلی خود را فراموش کرده اند و اگر این مشکلات به همین منوال قرار گیرد نمی توان امیدی به افزایش نرخ بهره وری در کشور بود.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس افزود:با توجه به اینکه ماشین آلات صنعتی د رکشور فرسوده و بعضا از رده خارج هستند باعث شده هزینه های تولید افرایش یابد و انرژی بسیاری برای تولید مصرف شود و این ماشین آلات نتوانند با ظرفیتی که برای آنان تعریف شده است تولید کند که این خود باعث کاهش بهره وری می شود.
وی ادامه داد:برای اینکه بتوان نرخ بهره وری را که در چند سال اخیر پایین بوده است را افزایش دهیم باید سعی کنیم وجدان کاری را در نیروهای انسانی خود بالا ببریم و دوم اینکه ماشین آلات صنعتی را با تکنولوژی های روز دنیا نوسازی کنیم .
موسوی لارگانی تصریح کرد: اساس فرمایشات مقام معظم رهبری توجه به تولید ملی و افزایش بهره وری از محورهای اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی است که طی سالهای گذشته و با نامگذاریهای انجام شده مورد تاکید مقام معظم رهبری بود.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه به تحریم ها اشاره کرد و گفت:تولید ملی کاهش داشته است و ما نتوانستیم به جایگاهی که باید داشته باشیم دست یابیم به تحریم ها برمی گردد، بخش کمی از کاهش تولید ملی ناشی از تحریم ها بوده است اما ریشه خیلی از این مشکلات خود تحریمی ها و سوء مدیریت های داخلی است.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس افزود:شاید بخشی از فرسوده گی ماشین آلات صنعتی مربوط به تحریم هایی باشد که از سوی کشور های غربی و آمریکا به ما تحمیل شده است اما بسیاری از صنعت گران براین امر معتقدند که خود تحریمی خیلی بیشتر آنان را رنج می دهد چرا که بانک ها برای نوسازی ماشین آلات با صنعتگران و تولید کنندگان همراه نیست تا بتوان هم کیفیت و هم کمیت تولیدات داخلی و هم بهره وری را افزایش دهند.
وی گفت:در راستای کمک به افزایش تولید ملی باید حمایت از تولید کننده و صنعتگران در اولویت برنامه های مسئولان قرارگیرد، برخی مواقع به جای اینکه ما تولیدکنندگان و صنعتگران را به تولید بیشتر، افزایش بهره وری و کیفیت تشویق کنیم بر سر راه آنها سنگ اندازی می کنیم.
موسوی لارگانی با اشاره به برخی بوروکراسی های اداری که جایگاه قانونی ندارند، گفت: برخی از قانونها و موارد موجود در بوروکراسی اداری که اساسی نیست و جایگاه قانونی ندارند حتی باعث خروج برخی از واحدهای صنعتی و تولیدی از گردونه تولید و صنعت می شود که کاهش تولیدات را درپی دارد.
ثروتی: کارایی شرط لازم بهر ه وری است ولی کافی نیست
موسی الرضا ثروتی،عضوکمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در این خصوص معتقد است: افزایش تولید به طور صرف به معنای بهبود بهره وری نیست.
بجنورد، جاجرم، مانه، سملقان و گرمه در مجلس افزود:محصول در نتیجه ترکیب عوامل تولید و استفاده از آنها حاصل می شود و تولید به معنای فرآیند تبدیل منابع به محصول شامل کالا و خدمات است.
وی تصریح کرد: تولیدبر حسب مقدار یا تعداد برون داد در واحدزمان تعریف می شود، در حالی که بهر ه وری کسری است که نسبت محصو لهای تولیدی را به نهاد ههای مصرفی نشان می دهد.
نماینده مردم بجنورد، جاجرم، مانه، سملقان و گرمه در مجلس با بیان اینکه بهبود کارایی ارتقای بهر ه وری را تضمین نمی کند، گفت: افراد اغلب فکر می کنند اگرکارایی بهبود یابد بهر ه وری بیشتر می شود، اما کارایی شرط لازم بهر ه وری است ولی کافی نیست.
عضوکمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد: در واقع برای بهر ه وربودن هم اثربخشی و هم کارایی لازم است.چرا که کارایی نسبت محصول واقعی تولید شده به محصول مورد انتظار است، درحالی که اثربخشی درجه تحقق اهداف درسازمان است.
وی با اشاره به اینکه افزایش درآمد حاصل از فروش نیز به طور ضرورت بهبود بهر ه وری را تضمین نمی کند، تاکید می کند: اگردرآمد شرکتی افزایش یابد، به این معنا نیست که آن شرکت از بهر ه وری بالا برخوردار است.
چرا که ممکن است سازمان یاشرکتی به دلایلی از جمله افزایش قیمت باافزایش درآمد به دلیل وجودبازارانحصاری مواجه شود، اما در حالی که بهر ه وری آن نسبت به قبل افزایش نیافته و در آینده میزان سوددهی آن به شدت کاهش یابد.
ثروتی افزود : جهت ارزیابی بهر ه وری در سطح ملی 3 شاخص مدنظرقرار میگیرد که شامل شاخصهای بهر ه وری نیروی کار، سرمایه و کل عوامل تولید است.
همدلی و همگامی برای ارتقا بهره‌وری فقط زمانیتحقق می‌یابد که جامعه خود را به نحو شایسته‌ای در منافعی که از این طریق حاصل میشود، شریک بداند.ایجاد ارتباط دستمزدها و بهره‌وری، افزایش سهم هزینه‌های تحقیق و توسعه از تولید ملی و ارتقای کارآیی آن، توسعه کاربرد فناوری اطلاعات، سمت و سوق دادن نظام آموزش کشور به ویژه نظام آموزش عالی به ارتقای مهارت و پاسخ به نیاز بازار کار و ... می‌توانند در رسیدن به رشد بهره‌وری یاری‌دهنده باشند
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که اگر می‌خواهیم به الگوی توسعه شتاب بدهیم باید در بسیاری از کارکردها و فرآیندها تجدیدنظر اساسی داشته باشیم.زیرا برای رسیدن به بهره وری بالا در کشور نیاز به انقلاب دیگری داریم که البته محور آن نباید سیاست باشد چراکه کشور ما نیازمند تحولی است که محور آن اجتماعی و اقتصادی است.
مقایسه میزان رشد بهره‌وری کل در صنعت در کشور با اهداف تعیین شده در برنامه پنجم توسعه حاکی از آن است که در زمینه بهره‌وری به میزان کافی توجهی وجود نداشته و بیشتر توجه مدیران ارشد سازمان معطوف به سرمایه گذاری و رشد اقتصادی از طریق فعالیتهای توسعه‌ای بوده است.
از آنجاییکه فعالیتهای توسعه‌ای هزینه بر و همراه با دشواری‌های خاص خود می‌باشد و از طرفی تعداد دفعات تکرار و اجرای آن محدود و وابسته به شرایط سیاسی کشور در موارد سرمایه گذاری‌های خارجی می‌باشد، لذا امروزه‌ایجاد درآمد بیشتر و صرفه جویی در هزینه از طریق راه حل‌های بهبود بهره‌وری توسط شرکتها و سازمانها جهت افزایش توان رقابت پذیری بسیار مورد توجه قرار میگیرد.تمامی‌این عوامل در ارتباط با بهره‌وری سبب شده است که رشد اقتصادی حاصل شده در طی 50 سال گذشته در کشورهای توسعه یافته 50 درصد و در کشورهای در حال توسعه 33 در صد باشد،که البته کشور ما نه تنها به‌این رشد نرسیده بلکه نزدیک آن نیز نشده است./
منبع: خانه ملت